Wykorzystanie toksyny botulinowej w dermatologii estetycznej

Botoks jest toksyną produkowaną przez bakterię Clostridum botulinum, powodującą ciężkie, nawet śmiertelne zatrucia pokarmowe. Jednak w odpowiedniej dawce i stężeniu może stać się naszym sprzymierzeńcem. W latach pięćdziesiątych XX w. dr Vernon Brooks odkrył przypadkowo, że toksyna wstrzyknięta w mięsień, powoduje jego czasowy paraliż. Szybko wykorzystali te doświadczenia okuliści, wprowadzając ją do leczenia zeza.

W 1988 roku amerykański koncern farmaceutyczny Allergan nabył prawa do produkcji preparatu i rozpoczął badania kliniczne, mające na celu sprawdzenie innych zastosowań neurotoksyny. Wkrótce potem firma zaczęła wytwarzać ten preparat pod nazwą BOTOX.

Rozpoczęła się kariera botoksu w neurologii do leczenia skurczu powiek, kręczu karku oraz połowicznego kurczu twarzy. Obecnie znajduje też coraz większe zastosowanie w leczeniu spastyczności zarówno u dzieci z dziecięcym porażeniem mózgowym, jak i u dorosłych, np. w spastyczności poudarowej i w przebiegu stwardnienia rozsianego. Podanie jej jest także skutecznym sposobem przeciwdziałaniu nadmiernemu poceniu się i likwidowaniu zgrzytania zębami z powodu nadmiernego napięcia mięśni żwaczy.

Odkrycie wygładzającego działania botoksu jest dziełem przypadku. W 1987 roku pacjent, którego leczono neurotoksyną z powodu nawykowego skurczu powiek, spostrzegł, że zniknęły mu zmarszczki na czole. W ten sposób rozpoczęła się kariera botoksu w dermatologii estetycznej.

Jest on stosowany w wygładzaniu zmarszczek czołowych poprzecznych, między brwiami oraz wokół oczu, tzw. "kurzych łapek”. Może być także zastosowany w trudniejszych wskazaniach, jak redukcja tzw. "zmarszczek palacza”, relaksacji koniuszka nosa, czy mięśnia bródkowego.

Dziś lek ten stosowany jest w ponad 70 krajach na całym świecie. Wciąż trwają badania nad jego dalszymi zastosowaniami.

Zabieg korygujący zmarszczki mimiczne polega na wstrzykiwaniu w tkankę podskórną i mięśnie mimiczne preparatu zawierającego specjalnie przygotowaną toksynę botulinową. Pozwala to na uzyskanie efektu wygładzenia zmarszczek mimicznych w górnych partiach twarzy – na czole i w okolicach oczodołowych. Może być także zastosowany w trudniejszych wskazaniach, jak redukcja tzw. "zmarszczek palacza”, relaksacji koniuszka nosa, czy mięśnia bródkowego.

Po wstrzyknięciu preparatu efekt jego działania rozwija się w ciągu 3-7 dni (o pełnym efekcie możemy mówić dopiero po 2 tygodniach od zabiegu) i utrzymuje się średnio przez okres od 3 do 5 miesięcy, zależnie od lokalizacji zabiegu, warunków anatomicznych oraz trybu życia pacjenta. W niektórych przypadkach efekty zabiegu mogą być widoczne przez okres dłuższy lub krótszy. Kolejne, okresowo powtarzane zabiegi pomagają utrzymać pożądany efekt.

Bezpośrednio po wstrzyknięciu preparatu, nie wolno schylać głowy ani kłaść się przez okres 4 godzin. Jest to niezmiernie ważne, gdyż wstrzyknięty preparat nie powinien ulec przemieszczeniu poza miejsca injekcji. Przemieszczenie preparatu może wywołać nieprzewidziane reakcje ze strony mięśni mimicznych twarzy. Ponadto zaleca się unikanie nadmiernej ekspozycji na ciepło (sauna, solarium, gorące kąpiele do 2 dni po zabiegu).

W niektórych przypadkach po wstrzyknięciu preparatu mogą wystąpić pewne typowe, związane z zabiegiem objawy, takie jak: obrzęk, ból i tkliwość w miejscu wstrzyknięcia. Zwykle objawy te ustępują samoistnie w ciągu kilku godzin po zabiegu. Czasami może się pojawić obrzęk i zaczerwienienie skóry lub krwiak w miejscu. Objawy te mają charakter łagodny i utrzymują się przeciętnie do tygodnia. W niektórych przypadkach, gdy korekcja obejmuje zmarszczkę powstałą w wyniku bardzo intensywnego działania mięśni mimicznych twarzy, efekt przeprowadzonego zabiegu może być ograniczony. W takim przypadku pełna korekcja zmarszczki wymaga dodatkowo wstrzyknięcia czasowego implantu, np. kwasu hialuronowego.